Onderzoek
Kennismaking
In de loop van mijn loopbaan heeft het uitvoeren van onderzoek een steeds prominentere plaats ingenomen. Het (politiek en publiek) verantwoorden van overheidsbeleid is - terecht - veel relevanter geworden: 'werkt het uitgevoerde beleid wel?' Vandaar mijn stijgende interesse in beleidscontrol en beleidsevaluatie. Ik ben opgeleid in zowel sociaal-wetenschappelijke surveys als in bestuurskundige onderzoeksmethoden. Ik ben ook gecertificeerd auditor volgens het OverheidsOntwikkelmodel (verwant aan het INK-model).
Ik heb ervaring als ambtelijk (intern) onderzoeker, als voorzitter/lid van enkele lokale rekenkamer(commissie)s en als extern ingehuurd onderzoeker.
Ook houd ik me bezig met onderzoeksadvisering en -programmering; de drijfveer daarachter is om de kloof tussen beleid en onderzoek te verkleinen.
Public Consultancy richt zich op:
* het doen van onderzoek, met name op het gebied van doelmatigheid en effectiviteit van (overheids-)beleid, waaronder
rekenkameronderzoek, audits naar de gemeentelijke organisatie en onderzoek ingevolge art. 213a Gemeentewet / 217a Provinciewet,
* onderzoeksadvisering: het opzetten van onderzoeksprogrammering, het maken van een onderzoeksplan van
aanpak of een onderzoeksdesign en het adviseren over het beter benutten van kennis/onderzoek in beleid.
In de loop van mijn loopbaan heeft het uitvoeren van onderzoek een steeds prominentere plaats ingenomen. Het (politiek en publiek) verantwoorden van overheidsbeleid is - terecht - veel relevanter geworden: 'werkt het uitgevoerde beleid wel?' Vandaar mijn stijgende interesse in beleidscontrol en beleidsevaluatie. Ik ben opgeleid in zowel sociaal-wetenschappelijke surveys als in bestuurskundige onderzoeksmethoden. Ik ben ook gecertificeerd auditor volgens het OverheidsOntwikkelmodel (verwant aan het INK-model).
Ik heb ervaring als ambtelijk (intern) onderzoeker, als voorzitter/lid van enkele lokale rekenkamer(commissie)s en als extern ingehuurd onderzoeker.
Ook houd ik me bezig met onderzoeksadvisering en -programmering; de drijfveer daarachter is om de kloof tussen beleid en onderzoek te verkleinen.
Public Consultancy richt zich op:
* het doen van onderzoek, met name op het gebied van doelmatigheid en effectiviteit van (overheids-)beleid, waaronder
rekenkameronderzoek, audits naar de gemeentelijke organisatie en onderzoek ingevolge art. 213a Gemeentewet / 217a Provinciewet,
* onderzoeksadvisering: het opzetten van onderzoeksprogrammering, het maken van een onderzoeksplan van
aanpak of een onderzoeksdesign en het adviseren over het beter benutten van kennis/onderzoek in beleid.
Uitgevoerde onderzoeken
1. Beleidsevaluaties / onderzoek naar doelmatigheid, effectiviteit en maatschappelijke behoeften in het sociaal domein (welzijn, zorg, Wmo, cultuur, onderwijs, integratie)
- evaluatie van het Tilburgs participatie- en integratiebeleid (rapport)
- onderzoek naar het onderwijs- en jeugdbeleid van Bergeijk (rapport)
- onderzoek naar vraagsturing in Delft (m.b.t. cultuur, onderwijs, welzijn, sport)
- onderzoek naar topvoorzieningen in Brabant, i.o.v. BrabantStad (m.b.t. onderwijs, cultuur, zorg, sport en publieksevenementen) (rapport)
- onderzoek naar effectief en doelmatig gebruik van sociaal-culturele accommodaties, in Goirle (rapport)
- evaluatie welzijns- en onderwijsbeleid (beleidsplan 'Back to Basics') van de gemeente Goirle (rapport)
2. Onderzoek naar de transitie en de transformatie in de jeugdzorg en Wmo/AWBZ
Hierover heb ik twee onderzoeken gedaan voor rekenkamers, voorafgaand aan de transitie in 2014/2015. Hierbij kwamen de volgende vragen aan de orde: hoe kreeg de kaderstellende en controlerende rol van de gemeenteraad vorm bij de transities, hoe adequaat is de regionale samenwerking, wordt er gestuurd en gemonitord op resultaat, zijn programmabegroting, zorginkoop en de uitvoeringsorganisatie (toegang tot zorg) adequaat, is de risicobeheersing op orde, waar kan de gemeenteraad (nog) op sturen bij de vast te stellen beleidsplannen, verordeningen en begroting? Hoofdonderzoek voor Overbetuwe is in okt. 2014 afgerond (rapport), voor Terneuzen in febr. 2015 (rapport, bespreking in vakblad).
Daarnaast heb ik onderzoek gedaan naar de stand van zaken ná de transitie: zijn de goede besluiten genomen, hoe stuurt de gemeente op de uitvoeringsorganisatie en op de inkoop van (jeugd)zorg, wat zijn de resultaten van de transformatie tot op heden en in hoeverre worden na ongeveer 3 jaar de doelen van decentralisatie/transformatie bereikt? Onderzoek (onderdeel jeugdhulp) afgerond in Bernheze in febr. 2018 (rapport).
3. Evaluatie subsidiebeleid
Diverse evaluatieonderzoeken gedaan naar de mate dat de provincie/gemeente haar opdrachtgeversrol goed vervult, de werking van beleidsgestuurde contractfinanciering, de gehanteerde subsidie-instrumenten, de subsidieverordening, het beheer van subsidies (P&C), en de effectiviteit van de verstrekte subsidies.
Onderzoek gedaan in ruim 20 gemeenten / stadsdelen (zie: o.a. rapporten Amsterdam-Osdorp en Tilburg ), de provincies Overijssel en Drenthe (zie: rapport Drenthe), en Curaçao (quick scan). Voor de gemeente Goirle onderzoek naar de resultaten van het subsidiebeleid (2006): zie punt 1.
In januari 2020 is mijn onderzoeksrapport naar budgetsubsidies in Bernheze door de rekenkamercommissie Bernheze aan de gemeenteraad aangeboden (rapport).
4. Doorlichting van (gesubsidieerde) organisaties
- doorlichting van een welzijnsinstelling in Harderwijk (combinatie met cultuurpodium)(rapport)
- doorlichting van de effectiviteit van welzijnsactiviteiten en de aansturing daarvan door een instelling in Nijmegen (rapport)
- onderzoek naar de resultaten van het strategisch ontwikkelingsplan van een cultuurinstelling in Bergeijk (rapport)
- onderzoek naar 'community-based organizations' in Oakland (USA)
- onderzoek naar kostenbesparingen bij gesubsidieerde instellingen (als onderdeel van onderzoek naar subsidiebeleid, zie 2)
5. Programmabegroting en Jaarstukken gemeente, P&C cyclus en audit van de ambtelijke organisatie
Ik heb onderzoek gedaan in 5 gemeenten naar planning & control, zoals: de P&C-cyclus, de perspectievennota, de programmabegroting, de programmaverantwoording, managementrapportages, de monitoring van prestaties, en de relatie met de financiële functie.
Zie onder meer:
- onderzoek programmabegroting (rapport en nazorgonderzoek) en programmarealisatie (rapport) van Bergeijk;
- onderzoek (in 2016) naar de 3 w-vragen van de programmabegroting van Overbetuwe i.r.t. andere P&C-instrumenten (rekenkamerbrief okt. 2016, incl. bijlagen). Vervolg hierop: Nawoord bij dit onderzoek in april 2017 (rekenkamerbrief), plus de bijlage met een beoordeling over 1e w-vraag van de programmabegroting 2017 (bijlage).
- onderzoek naar de Jaarstukken 2018 van Apeldoorn (rapport), waarin onder meer de Duisenbergmethode is toegepast.
- onderzoek programmabegroting 2023 van Gemert-Bakel (naar de 3 w-vragen) (rekenkamerbrief 29 okt. 2022, incl. bijlagen), Laarbeek en Deurne.
Daarnaast (met anderen) audit gedaan bij een gemeentelijke afdeling in Teylingen, volgens het OverheidsOntwikkelmodel (auditrapport)
6. Kostenbeheersing, bezuinigingen
- onderzoek in Tilburg naar heroverwegingsopties; aanpak leidend tot besparingspotentieel van € 43 mio struc.(publicatie)
- onderzoek naar kostenbeheersing en bezuinigingsmogelijkheden in de gezondheidszorg in Curaçao (rapport)
- onderzoek naar kostenbesparingen bij gesubsidieerde instellingen (zie ook 4).
7. Burgerparticipatie
T.b.v. de rekenkamercommissie van Overbetuwe heb ik in 2018/2019 (met een collega) onderzoek gedaan naar burgerparticipatie en overheidsparticipatie, en heb het onderzoeksrapport daarvoor geschreven. Het onderzoek gaat zowel over het toegepaste participatiebeleid, als over de ervaringen van inwoners bij diverse participatietrajecten. Ook zijn de leerervaringen van ander rekenkameronderzoek meegenomen (rapport)
8. Rekenkameronderzoek
T.b.v de lokale rekenkamer(commissie)s van Bergeijk, Waalwijk, Utrechtse Heuvelrug, Weert, Hulst/Terneuzen, Overbetuwe, De Ronde Venen, Overbetuwe, Bernheze, Gilze-Rijen, Apeldoorn en de ABG-gemeenten (Alphen-Chaam, Baarle-Nassau en Gilze-Rijen) heb ik - als lid/voorzitter van deze rekenkamers - onderzoek begeleid (en deels zelf uitgevoerd) m.b.t. aanbestedings- en inkoopbeleid (bij 2 rekenkamers), inhuur derden (vij 2 rekenkamers), het handhavingsbeleid, de brandweer, gemeentelijke organisatieontwikkeling, het subsidiebeleid (bij 3 rekenkamers), het grondbeleid (bij 2 rekenkamers), de "staat van de gemeente" (bij 3 rekenkamers), het Centrum voor Jeugd en Gezin, een complex bouwproject, verbonden partijen (bij 2 rekenkamers), de transitie en transformatie van de jeugdzorg en Wmo (bij 3 rekenkamers), handhaving monumentenbeleid, de kwaliteit van bestemmingsplannen, de handhaving van Waboregels in een plassengebied, woningbouwbeleid, het participatiebeleid (bij 2 rekenkamers), de bouw van een zwembad annex sporthal, de implementatie van 'omgekeerd afvalinzamelen', de dienstverlening, de energietransitie, de programmabegroting (bij 4 rekenkamers) , het armoedebeleid en schuldhulpverlening (bij 4 rekenkamers), de huisvesting van arbeidsmigranten en drie onderzoeken naar de doorwerking van eerdere rekenkamerrapporten.
Zie o.m. (huis aan huis verspreide) krant n.a.v. onderzoek Staat van de gemeente Bergeijk (en rapport rekenkamer), onderzoek inkoopbeleid Waalwijk (rapport), onderzoek Poort van Limburg t.b.v. Weert (rapport, plus pers over uitkomst debat in raad), eerste Nieuwsbrief (dec. 2015) en tweede Nieuwsbrief (juni 2017) van de rekenkamer Overbetuwe.
Voor de gemeente Drimmelen werd begin 2024 het onderzoek Huisvesting arbeidsmigranten Drimmelen uitgevoerd (rapport).
Ik heb de volgende rekenkameronderzoeken zelf uitgevoerd:
a. in het sociaal domein:
evaluatie onderwijs- en jeugdbeleid t.b.v. rekenkamer Bergeijk (zie punt 1), evaluatie activiteiten welzijnsinstelling t.b.v. rekenkamer Nijmegen (zie punt 4), evaluatie toepassing beleidsgestuurde contractfinanciering t.b.v. rekenkamer Utrechtse Heuvelrug, resultaten van een cultuurinstelling t.b.v. rekenkamer Bergeijk (zie punt 4), drie maal over de decentralisaties/transformatie jeugdzorg en Wmo t.b.v. rekenkamers in Overbetuwe, Hulst/Terneuzen en Bernheze (zie punt 2) en naar de budgetsubsidies t.b.v. de rekenkamer Bernheze (zie punt 3).
b. op het gebied van planning en control:
vier maal de programmabegroting voor zowel rekenkamer Bergeijk (+ nazorgonderzoek) als Overbetuwe, Gemert-Bakel als Laarbeek; en twee maal de programmarealisatie t.b.v. de rekenkamer Bergeijk (zie punt 5), onderzoek naar burgerparticipatie in Overbetuwe (zie punt 7), naar de Jaarstukken 2018 voor de rekenkamer Apeldoorn (zie punt 5), doorwerkingsonderzoek in Overbetuwe en naar de budgetsubsidies t.b.v. de rekenkamer Bernheze (zie punt 3).
c. op het gebied van burgerparticipatie en belevingsonderzoek:
onderzoek naar burgerparticipatie in Overbetuwe (zie punt 7) en burgerpeilingen bij de gemeente Laarbeek (rapport)
en Gemert-Bakel (rapport) (samen met PON-Telos, die het veldonderzoek deed)
9. Integriteit bij de overheid
Onderzoek (samen met H. Boet) naar milieubeleid en (grensoverschrijdende) afvalstromen in relatie tot integriteitsproblemen bij de overheid, in opdracht van de Binnenlandse Veiligheidsdienst. Dit leidde tot het ophef makende boek 'Zuiver handelen in een vuile context' (zie boekbespreking)(zie bespreking in de Tweede Kamer)
- evaluatie van het Tilburgs participatie- en integratiebeleid (rapport)
- onderzoek naar het onderwijs- en jeugdbeleid van Bergeijk (rapport)
- onderzoek naar vraagsturing in Delft (m.b.t. cultuur, onderwijs, welzijn, sport)
- onderzoek naar topvoorzieningen in Brabant, i.o.v. BrabantStad (m.b.t. onderwijs, cultuur, zorg, sport en publieksevenementen) (rapport)
- onderzoek naar effectief en doelmatig gebruik van sociaal-culturele accommodaties, in Goirle (rapport)
- evaluatie welzijns- en onderwijsbeleid (beleidsplan 'Back to Basics') van de gemeente Goirle (rapport)
2. Onderzoek naar de transitie en de transformatie in de jeugdzorg en Wmo/AWBZ
Hierover heb ik twee onderzoeken gedaan voor rekenkamers, voorafgaand aan de transitie in 2014/2015. Hierbij kwamen de volgende vragen aan de orde: hoe kreeg de kaderstellende en controlerende rol van de gemeenteraad vorm bij de transities, hoe adequaat is de regionale samenwerking, wordt er gestuurd en gemonitord op resultaat, zijn programmabegroting, zorginkoop en de uitvoeringsorganisatie (toegang tot zorg) adequaat, is de risicobeheersing op orde, waar kan de gemeenteraad (nog) op sturen bij de vast te stellen beleidsplannen, verordeningen en begroting? Hoofdonderzoek voor Overbetuwe is in okt. 2014 afgerond (rapport), voor Terneuzen in febr. 2015 (rapport, bespreking in vakblad).
Daarnaast heb ik onderzoek gedaan naar de stand van zaken ná de transitie: zijn de goede besluiten genomen, hoe stuurt de gemeente op de uitvoeringsorganisatie en op de inkoop van (jeugd)zorg, wat zijn de resultaten van de transformatie tot op heden en in hoeverre worden na ongeveer 3 jaar de doelen van decentralisatie/transformatie bereikt? Onderzoek (onderdeel jeugdhulp) afgerond in Bernheze in febr. 2018 (rapport).
3. Evaluatie subsidiebeleid
Diverse evaluatieonderzoeken gedaan naar de mate dat de provincie/gemeente haar opdrachtgeversrol goed vervult, de werking van beleidsgestuurde contractfinanciering, de gehanteerde subsidie-instrumenten, de subsidieverordening, het beheer van subsidies (P&C), en de effectiviteit van de verstrekte subsidies.
Onderzoek gedaan in ruim 20 gemeenten / stadsdelen (zie: o.a. rapporten Amsterdam-Osdorp en Tilburg ), de provincies Overijssel en Drenthe (zie: rapport Drenthe), en Curaçao (quick scan). Voor de gemeente Goirle onderzoek naar de resultaten van het subsidiebeleid (2006): zie punt 1.
In januari 2020 is mijn onderzoeksrapport naar budgetsubsidies in Bernheze door de rekenkamercommissie Bernheze aan de gemeenteraad aangeboden (rapport).
4. Doorlichting van (gesubsidieerde) organisaties
- doorlichting van een welzijnsinstelling in Harderwijk (combinatie met cultuurpodium)(rapport)
- doorlichting van de effectiviteit van welzijnsactiviteiten en de aansturing daarvan door een instelling in Nijmegen (rapport)
- onderzoek naar de resultaten van het strategisch ontwikkelingsplan van een cultuurinstelling in Bergeijk (rapport)
- onderzoek naar 'community-based organizations' in Oakland (USA)
- onderzoek naar kostenbesparingen bij gesubsidieerde instellingen (als onderdeel van onderzoek naar subsidiebeleid, zie 2)
5. Programmabegroting en Jaarstukken gemeente, P&C cyclus en audit van de ambtelijke organisatie
Ik heb onderzoek gedaan in 5 gemeenten naar planning & control, zoals: de P&C-cyclus, de perspectievennota, de programmabegroting, de programmaverantwoording, managementrapportages, de monitoring van prestaties, en de relatie met de financiële functie.
Zie onder meer:
- onderzoek programmabegroting (rapport en nazorgonderzoek) en programmarealisatie (rapport) van Bergeijk;
- onderzoek (in 2016) naar de 3 w-vragen van de programmabegroting van Overbetuwe i.r.t. andere P&C-instrumenten (rekenkamerbrief okt. 2016, incl. bijlagen). Vervolg hierop: Nawoord bij dit onderzoek in april 2017 (rekenkamerbrief), plus de bijlage met een beoordeling over 1e w-vraag van de programmabegroting 2017 (bijlage).
- onderzoek naar de Jaarstukken 2018 van Apeldoorn (rapport), waarin onder meer de Duisenbergmethode is toegepast.
- onderzoek programmabegroting 2023 van Gemert-Bakel (naar de 3 w-vragen) (rekenkamerbrief 29 okt. 2022, incl. bijlagen), Laarbeek en Deurne.
Daarnaast (met anderen) audit gedaan bij een gemeentelijke afdeling in Teylingen, volgens het OverheidsOntwikkelmodel (auditrapport)
6. Kostenbeheersing, bezuinigingen
- onderzoek in Tilburg naar heroverwegingsopties; aanpak leidend tot besparingspotentieel van € 43 mio struc.(publicatie)
- onderzoek naar kostenbeheersing en bezuinigingsmogelijkheden in de gezondheidszorg in Curaçao (rapport)
- onderzoek naar kostenbesparingen bij gesubsidieerde instellingen (zie ook 4).
7. Burgerparticipatie
T.b.v. de rekenkamercommissie van Overbetuwe heb ik in 2018/2019 (met een collega) onderzoek gedaan naar burgerparticipatie en overheidsparticipatie, en heb het onderzoeksrapport daarvoor geschreven. Het onderzoek gaat zowel over het toegepaste participatiebeleid, als over de ervaringen van inwoners bij diverse participatietrajecten. Ook zijn de leerervaringen van ander rekenkameronderzoek meegenomen (rapport)
8. Rekenkameronderzoek
T.b.v de lokale rekenkamer(commissie)s van Bergeijk, Waalwijk, Utrechtse Heuvelrug, Weert, Hulst/Terneuzen, Overbetuwe, De Ronde Venen, Overbetuwe, Bernheze, Gilze-Rijen, Apeldoorn en de ABG-gemeenten (Alphen-Chaam, Baarle-Nassau en Gilze-Rijen) heb ik - als lid/voorzitter van deze rekenkamers - onderzoek begeleid (en deels zelf uitgevoerd) m.b.t. aanbestedings- en inkoopbeleid (bij 2 rekenkamers), inhuur derden (vij 2 rekenkamers), het handhavingsbeleid, de brandweer, gemeentelijke organisatieontwikkeling, het subsidiebeleid (bij 3 rekenkamers), het grondbeleid (bij 2 rekenkamers), de "staat van de gemeente" (bij 3 rekenkamers), het Centrum voor Jeugd en Gezin, een complex bouwproject, verbonden partijen (bij 2 rekenkamers), de transitie en transformatie van de jeugdzorg en Wmo (bij 3 rekenkamers), handhaving monumentenbeleid, de kwaliteit van bestemmingsplannen, de handhaving van Waboregels in een plassengebied, woningbouwbeleid, het participatiebeleid (bij 2 rekenkamers), de bouw van een zwembad annex sporthal, de implementatie van 'omgekeerd afvalinzamelen', de dienstverlening, de energietransitie, de programmabegroting (bij 4 rekenkamers) , het armoedebeleid en schuldhulpverlening (bij 4 rekenkamers), de huisvesting van arbeidsmigranten en drie onderzoeken naar de doorwerking van eerdere rekenkamerrapporten.
Zie o.m. (huis aan huis verspreide) krant n.a.v. onderzoek Staat van de gemeente Bergeijk (en rapport rekenkamer), onderzoek inkoopbeleid Waalwijk (rapport), onderzoek Poort van Limburg t.b.v. Weert (rapport, plus pers over uitkomst debat in raad), eerste Nieuwsbrief (dec. 2015) en tweede Nieuwsbrief (juni 2017) van de rekenkamer Overbetuwe.
Voor de gemeente Drimmelen werd begin 2024 het onderzoek Huisvesting arbeidsmigranten Drimmelen uitgevoerd (rapport).
Ik heb de volgende rekenkameronderzoeken zelf uitgevoerd:
a. in het sociaal domein:
evaluatie onderwijs- en jeugdbeleid t.b.v. rekenkamer Bergeijk (zie punt 1), evaluatie activiteiten welzijnsinstelling t.b.v. rekenkamer Nijmegen (zie punt 4), evaluatie toepassing beleidsgestuurde contractfinanciering t.b.v. rekenkamer Utrechtse Heuvelrug, resultaten van een cultuurinstelling t.b.v. rekenkamer Bergeijk (zie punt 4), drie maal over de decentralisaties/transformatie jeugdzorg en Wmo t.b.v. rekenkamers in Overbetuwe, Hulst/Terneuzen en Bernheze (zie punt 2) en naar de budgetsubsidies t.b.v. de rekenkamer Bernheze (zie punt 3).
b. op het gebied van planning en control:
vier maal de programmabegroting voor zowel rekenkamer Bergeijk (+ nazorgonderzoek) als Overbetuwe, Gemert-Bakel als Laarbeek; en twee maal de programmarealisatie t.b.v. de rekenkamer Bergeijk (zie punt 5), onderzoek naar burgerparticipatie in Overbetuwe (zie punt 7), naar de Jaarstukken 2018 voor de rekenkamer Apeldoorn (zie punt 5), doorwerkingsonderzoek in Overbetuwe en naar de budgetsubsidies t.b.v. de rekenkamer Bernheze (zie punt 3).
c. op het gebied van burgerparticipatie en belevingsonderzoek:
onderzoek naar burgerparticipatie in Overbetuwe (zie punt 7) en burgerpeilingen bij de gemeente Laarbeek (rapport)
en Gemert-Bakel (rapport) (samen met PON-Telos, die het veldonderzoek deed)
9. Integriteit bij de overheid
Onderzoek (samen met H. Boet) naar milieubeleid en (grensoverschrijdende) afvalstromen in relatie tot integriteitsproblemen bij de overheid, in opdracht van de Binnenlandse Veiligheidsdienst. Dit leidde tot het ophef makende boek 'Zuiver handelen in een vuile context' (zie boekbespreking)(zie bespreking in de Tweede Kamer)
